Geschiedenis.
Het is belangrijk om in de inleiding van een archief inventaris iets te schrijven over de geschiedenis van de vereniging waar de stukken die beschreven zijn, werden vervaardigd, ontvangen en verstuurd. Hieronder zal ik trachten dat te doen waarbij ik voor de overzichtelijkheid de periode van 1923-1993 in drie termijnen heb verdeeld namelijk van 1923-1953, van 1954-1976 en van 1977-1993.
Periode 1923-1953.
Dit is de periode van de start met ups en downs, de moeilijke tijd van de oorlog en dan ook bij RODA’23 de opbouw en tenslotte het glorieuze feest van het 30-jarig bestaan dat samenviel met de ingebruikneming van het nieuwe complex en het nieuwe clubgebouw aan de Noorddammerweg.In de jaren ‘20 van de vorige eeuw begon de Bovenkerkse mannelijke jeugd met het voor de lol spelen van het uit Engeland overgewaaide voetbalspel. Dat deden ze op de zandbatterij gelegen tegenover het raadhuis van Nieuwer-Amstel. Eén van de jongens Ab Roof was afkomstig uit Den Haag waar hij meermalen bij VUC naar het voetbalspel had gekeken. Zijn verhalen daarover kwamen zo geestdriftig over, dat hij de anderen kon bewegen om een voetbalclub op te richten. De officiële oprichtingsdatum werd 31 augustus 1923, maar het reikte toch wat verder dan alleen maar een voetbalclub. In parochieel verband bemoeide de geestelijkheid zich ermee en zo kwam het dat de toenmalige bisschop van Haarlem, Monseigneur Callier aan RODA’23 de volmacht verleende om als enige R.K. Sportvereniging in Bovenkerk te fungeren en alle takken van sport onder haar vanen te brengen. Als geestelijk adviseur benoemde hij kapelaan J.P. Nieuwenhuizen. Door te kiezen voor een sportvereniging was van meet af aan duidelijk dat ook andere sporten bij RODA’23 konden worden ondergebracht.De eerste voorzitter werd Hannes Kroom.De eerste officieuze wedstrijden werden op de zandbatterij gespeeld met mobiele doelpalen en netten die ter plekke werden geïnstalleerd en na afloop weer teruggenomen werden naar Bovenkerk! Vanwege de nieuwbouw in het Urbanuspark met veel nieuwkomers woei er een andere geest door Bovenkerk. De oude Bovenkerkers draaiden bij en werden van anti voetballers aanhangers van dit spel. De komst van de nieuwelingen was daar niet vreemd aan. Het waren geroutineerde voetballers die elders tactiek en techniek hadden opgedaan en die nu de onervaren Bovenkerkers opstuwden naar betere prestaties.Het eerste veld kwam te liggen tegenover het St. Urbanuspark op het land van boer Broekhuizen waarop ook de eerste voetbalkeet tot stand kwam. In maart 1924 werd dat in gebruik genomen.Barend Houtkamp nam in april 1924 de voorzittershamer van Hannes Kroom over en bleef die tot 1935 hanteren. Zijn ambtsperiode werd vooral gekenmerkt door verhuizingen. Eerst verder de Legmeerpolder in, daarna naar de kleine Noorddijk (thans Amsterdamse Bos) en in 1932 naar de Middenweg, Zwarte Polder.De oprichting van een jeugdafdeling gaf de vereniging een ruimer werkterrein en het was de jeugd die RODA’23 haar eerste kampioen bezorgde.In 1935 verhuisde Barend Houtkamp naar Amsterdam waardoor hij zich terugtrok als voorzitter. Hannes Kroom was weer bereid voorzitter te worden en omstreeks die tijd werd de eerste trainer de heer Sanou aangetrokken, maar dat werd geen succes. Dat gold niet voor zijn opvolger Frits Gaarenstroom, een ambitieuze oefenmeester die er voor zorgde dat het eerste elftal voor het eerste in de geschiedenis het afdelingskampioenschap behaalde. (seizoen 1937-1938) De promotie naar de tweede klas van de IVCB werd gemist en dat luidde een bestuurscrisis in. H. Kroom vertrok en M. Buskermolen nam tijdelijk het voorzitterschap waar.Gaarenstroom was afkomstig van de atletiekafdeling van de Volewijckers in Amsterdam en dat was de reden dat hij een atletiekafdeling oprichtte, terwijl zijn vrouw een damesafdeling het licht deed zien, die de wandel- en handbalsport beoefende. Toen bestond RODA’23 dus al uit meer dan alleen voetbal!Na de korte interim-periode van M. Buskermolen begon Chris Jonkers aan zijn 12-jarige bestuursperiode. Jonkers was een zwaargewicht die de vereniging echt volwassen maakte. Onder zijn leiding kwam het jeugdbestuur tot stand, terwijl hij in de oorlog een steunpilaar was voor veel leden.In 1940 moest RODA’23 haar veld aan de Middenweg verlaten. Aan de Noorddammerweg werd met veel moeite een vervangend terrein gevonden, maar de Duitse inval maakte voorlopig een eind aan vele plannen. De Duitsers gebruikte het veld als exercitieterrein, waardoor de grasmat danig werd gehavend.De oorlogsjaren werden ook voor RODA’23 moeilijk, zij kreeg te maken met ledenverlies, terwijl de jacht van de bezetter op arbeidskrachten vele spelers van het veld afhield. Het bestuur deed zijn best zoveel mogelijk leden te laten onderduiken, waarbij voorzitter Jonkers de bezielende leider was.J.J. Bokhorst werd in de oorlog als onderwijzer in Bovenkerk aangesteld. Hij werd in het RODA’23bestuur gevraagd en bekleedde de functie van secretaris. Speciaal aan het 20-jarig jubileum heeft hij een grote bijdrage geleverd door veel feestelijkheden te organiseren en een gedenkboek te schrijven. Daarnaast was hij de ideale leider van het schoolvoetbal.Tijdens de oorlog besloten trainer Gaarenstroom en Joop Fritschy om een cluborgaan in het leven te roepen, dat vanaf oktober 1943 verschijnt in gedrukte vorm. De heer Gaarenstroom leidde namelijk een drukkersbedrijf waar dit blaadje werd gemaakt. Het verscheen eerst als "RODA’23-nieuws", maar moest op last van de bezetter worden gewijzigd in "Mededelingen-blad van de RKSV R.O.D.A.". Na de oorlog werd het omgedoopt in "RODA’23-Post". In 1944 nam J. Blesgraaf het initiatief om de geschiedenis van RODA’23 over de periode 1923-1943 te be-schrijven. Na 1946 verschijnt het blaadje niet meer en het duurt tot 1951 dat er weer een RODA’23-Post" verschijnt maar nu in gestencilde vorm.Na de oorlog verhuisde RODA’23 naar de Noorddammerlaan, een knus terrein dat werd gehuurd van boer Blauwhoff, maar in 1953 moest zij daar weer vertrekken vanwege de oprukkende woningbouw in Bovenkerk.Met het vertrek van Jonkers naar Maastricht in 1950 werd er een periode afgesloten waarin RODA’23 het zelfbewustzijn behoorlijk had opgevijzeld. Gerard Blom nam het voorzitterschap tijdelijk waar tot 1951 toen A.J. Slenders voorzitter werd. Onder zijn leiding kwam de verhuizing naar de Noorddammerweg (huidige terrein) in 1953 tot stand en werd het 30-jarig bestaan groots gevierd. Bij deze viering waren nogal wat in Bovenkerk woonachtige medewerkers van de Volkskrant betrokken.De dames worden omstreeks 1951 ook weer actief, want een Handbalafdeling ziet het licht en zal het nu wat langer uithouden dan de voorgaande keer. Het echtpaar van de Goor heeft er in het begin veel aan gedaan om de handbal binnen RODA’23 op een hoger plan te brengen.Hij als trainer en zij als voorzitter van de afdeling. Zeker in de tijd dat "moe" Bonneveld de mentale leidster is, gedijt de afdeling goed en zo zelfs dat er in 1958 een eigen kleedgebouwtje op het complex wordt gerealiseerd. Ook een man als Gerrit Zaal heeft er veel toe bijgedragen om de afdeling te laten bloeien.
Periode 1954 - 1976.
Vanaf midden jaren ‘50 is RODA’23 op zoek naar een nieuwe organisatiestructuur die in 1956 gestalte krijgt. De financiën worden op peil gebracht, het ledental neemt toe en de grote uitbreidingen van het complex en het clubgebouw vinden plaats wanneer de gemeente Amstelveen eigenaar is geworden van de velden. De apotheose van de uitbreidingen van het clubhuis komt tot stand in de jaren 1974-1976.Wel heeft de club ook te maken met de neergang van de afdelingen tafeltennis en handbal, maar daarvoor in de plaats ontstaan de grote afdelingen turnen en volleybal.Vanaf 1954 ontstaat de wens om RODA’23 organisatorisch om te vormen tot een echte omni-vereniging, want tot dat moment is het bestuur van de voetbal ook automatisch het bestuur dat de gehele sportvereniging leidt, dus ook de andere afdelingen. Na het vertrek van voorzitter A.J. Slenders in 1955 is Jan Bos de overgangsvoorzitter tot 1956.In 1956 wordt in de nieuwe concept statuten de toekomstige structuur van een hoofdbestuur en afdelingsbesturen vastgelegd. De geestelijk adviseur kapelaan Kramer heeft daar onder andere toe bijgedragen en als voorzitter wordt de heer L.C. Lelieveld aangetrokken, die samen met Dim van Duijnhoven de grote drijfveer is om deze nieuwe structuur door te voeren, terwijl ook secretaris Van Mastrigt zijn partijtje meeblaast.In 1954 gaat de afdeling Tafeltennis officieel van start. Een enthousiast groepje heren weet deze sport binnen RODA’23 redelijk voor het voetlicht te brengen, al is het niet altijd even makkelijk om de gewenste accommodatie te vinden voor trainingen en wedstrijden. Door omstandigheden daalt vanaf 1965 het aantal leden en wordt de afdeling bij gebrek aan belangstelling in 1966 opgeheven.De oprichting van een "Supportersclub" wordt in 1956 een feit. De eerste voorzitter W. Bruine de Bruin haalt alles uit de kast om de vereniging te ondersteunen. Door de jaren heen is deze club een grote stimulans geweest in het algemeen voor de vereniging en in het bijzonder voor de afdeling voetbal. Met vele acties werd geld binnengehaald waarvoor nuttige zaken werden geregeld. Zo wordt er mede door de steun van de supportersclub in 1961 een staan - zit -tribune gebouwd langs het eerste veld. Ook mensen als Jan Verlaan, Meindert Dekker en Frans Zitvast hebben deze club groot gemaakt.Vanaf 1960 komt het beheer van de kantine in eigen handen en dat betekent dat dit onderdeel beetje voor beetje professioneler wordt gerund. Bij de verschillende uitbreidingen wordt ook het kantinedeel steeds vergroot. Er wordt een kantinecommissie gevormd en veel leden leveren hun diensten in de kantine. De opbrengsten nemen toe en vormen een substantieel deel van de inkomsten van de vereniging.Bij de afdeling Voetbal nemen de prestaties enorm toe, hetgeen tot uitdrukking komt in een reeks van kampioenschappen van het eerst elftal in de jaren 1957, 1958, 1960 en 1961. In 1957 betekent dat promotie naar de 4e klasse KNVB en in 1961 promotie naar de 3e klasse KNVB. Bestuurlijk gaat het bij de afdeling Voetbal ook goed. De afdeling wordt geleid door Jan Bos.Omstreeks 1963 neemt Toon Epskamp, één van de grote mannen bij de voetbaljeugd, het initiatief om jongens die vanwege hun leeftijd nog geen lid kunnen worden van de KNVB, op zaterdagochtend op een veldje wedstrijdjes te laten spelen. Naderhand neemt de heer Coenradi het over en sindsdien heten de jongens "Coenradi-boys".Vanaf 1960 gaat het bergafwaarts met de afdeling Handbal en in 1962 gaat ook deze tak van sport binnen RODA’23 verloren, maar vrijwel gelijktijdig worden de sluimerende turnactiviteiten binnen RODA’23 concreet omgezet in de definitieve oprichting van de afdeling Turnen in 1963. Ondanks het feit, dat er ook heren en jongens toetreden is het toch voornamelijk een vrouwelijke aangelegenheid, waarmee de dames toch weer hun entree maken binnen RODA’23. Als technisch leider wordt de heer G.J. Beukeboom aangetrokken. Geoefend wordt er in de nieuwe gymnastieklokalen in het Keizer Karelpark. In het najaar van 1965 komt het gymnastieklokaal aan de Van Koetsveldstraat in Bovenkerk gereed, waarmee de afdeling Turnen een "eigen basis" heeft en dat betekent ook een enorme toeloop van leden.Binnen de afdeling wordt ook recreatief gevolleybald en daaruit ontstaat op initiatief van enkele personen in 1969 de afdeling Volleybal.Deze typische zaalsporten brengen met zich mee dat er verspreid over de gemeente in verschillende accommodaties getraind wordt. Daar voegt zich dan ook de zaalvoetbalsectie van de afdeling voetbal bij, die inmiddels ook is opgericht zij het wel wat jaren later.Tot het jaar 1964 heeft RODA’23 altijd zelf haar velden onderhouden, maar na de aankoop van het complex door de gemeente Amstelveen in 1963 komt er een huurovereenkomst tot stand tussen de gemeente en RODA’23, waarbij overeengekomen wordt dat de gemeente als eigenaar de velden zal onderhouden.Na het vertrek van de heer L.C. Lelieveld in 1965 als voorzitter wordt Piet Heemskerk gevraagd leiding te geven aan de omni-vereniging. De vereniging heeft groot gemak van het feit dat Piet in de gemeenteraad zit, waardoor hij nog wel eens in de gelegenheid is zaken daar wat makkelijker aan de orde te stellen. Zeker bij de uitbreiding van het clubgebouw in 2 fasen van 1968 tot 1970 bewijst dat zijn nut. Als hij tot wethouder in de gemeente Amstelveen wordt gekozen, zijn deze twee functies niet meer verenigbaar en in het najaar van 1971 neemt hij afscheid van de vereniging. Zijn opvolger is Henk van der Klauw.In 1973 bestond de vereniging 50 jaar en traditioneel werd dat uitbundig gevierd. Tijdens de receptie ontving W. Gijse een koninklijke onderscheiding, terwijl Dim van Duijnhoven en Piet Kok de zilveren erepenning van de gemeente Amstelveen kregen overhandigd. Deze onderscheidingen werden uitgereikt door burgemeester Beelaerts van Blokland, die na een gloedvol betoog namens de Koningin de "Erepenning van verdienste" voor de gehele vereniging uitreikte.Het totaal aantal leden groeit in 1974/1975 tot bijna 1200. RODA’23 barst uit zijn voegen. Het sportveldencomplex wordt uitgebreid met twee nieuwe velden en een recreatieveldje, terwijl ook de parkeerruimte wordt uitgebreid.In 1974 wordt het plan ontwikkeld tot een grootse uitbreiding van het clubhuis. De bestuursleden Dim van Duijnhoven, Piet Kok en Henk van der Klauw hebben daar ambitieus en gedegen leiding aan gegeven. Op 7 mei 1974 wordt het bestaande gebouw bijna geheel gesloopt en op 10 december 1976 wordt het "als een Phoenix uit de as herrezen" clubgebouw feestelijk in gebruik genomen.
Periode 1977 - 1993.
Binnen Amstelveen komen de uitbreidingen Waardhuizen en Middenhoven tot stand, maar als in 1989 gestart wordt met het realiseren van Westwijk, betekent dat vooral voor de afdeling voetbal een enorme toevloed van leden, hetgeen zich vertaalt in aanpassingen van het complex.Bij de laatste uitbreiding van het clubgebouw in 1976 is er in de kantine een plaats ingeruimd voor een biljart. Daar wordt veel gebruik van gemaakt en dat leidt in 1981 tot de oprichting van een biljartafdeling, die overigens in de recreatieve sfeer partijtjes speelt.In 1979 degradeerde het eerste seniorenteam van de zondag naar de AVB, maar in 1981 en 1982 behaalde het tweemaal achter elkaar een kampioenschap gevolgd door promotie waardoor het in 1982 weer in de 3e klas KNVB terecht kwam.Onder invloed van het jeugdige kader worden er naast reguliere wedstrijden van de verschillende afdelingen ook steeds meer andere sportevenementen opgezet. Vanuit het hoofdbestuur worden er RODA’23-sportmiddagen en -avonden gehouden. Deelgenomen wordt er ook aan Bovenkerkse weken, terwijl de afdeling Turnen de jaarlijkse fietstochten organiseert en vanuit de afdeling Voetbal triatlons worden opgezet. De afdeling Volleybal heeft groot succes met het op touw zetten van bedrijfsvolleybaltoernooien.RODA’23 is aangesloten bij de NKS (Nederlandse Katholieke Sportbond), een ideële bond die vanuit de katholieke gedachte veel doet aan jeugdvorming, leiderscursussen en ondersteuning van de aangesloten verenigingen. Zo neemt de jeugd van de afdeling Voetbal deel aan deNKS zomerkampen, terwijl de afdelingen Turnen en Volleybal interlands organiseren in samenwerking met de NKS.In het seizoen 1976/1977 schrijft de afdeling voetbal het 500ste lid in. Een absoluut hoogtepunt in het ledental van deze afdeling. Tot 1989 blijft het aantal leden hangen rond de 500, maar in het jaarverslag van 1990 wordt al een aantal vermeld van 550 en dat heeft ongetwijfeld te maken met het realiseren van de "Westwijk" zo’n beetje in de achtertuin van RODA’23. In 1993 zijn het er al 700. Ook de andere afdelingen nemen weer in ledental toe.Tijdens de viering van het 60-jarig bestaan sprong de reünie van oud-leden er als element uit. Zelfs geëmigreerde leden uit Australië waren op zaterdag 3 september 1983 in de Streekschool van Amstelveen aanwezig, hetgeen een bewijs was hoeveel mensen deze club nog steeds in hun hart sloten. In datzelfde jaar verliet Henk van der Klauw het hoofdbestuur waarin hij 12 jaar als voorzitter had gefungeerd. Good Old Dim van Duijnhoven wisselde zijn functie van penningmeester voor die van voorzitter, maar helaas overleed deze "grote Rodiaan" in september 1986 en dat betekende een groot verlies voor RODA’23. Vanaf 1956 had hij onafgebroken zitting gehad in het hoofdbestuur en RODA’23 gediend en geleid als geen ander.Achtereenvolgens leidden Ton Epskamp en Herman Otto de vereniging als voorzitter, maar in 1989 maakte André van de Berg zijn entree. En ambitieuze man afkomstig van de afdeling Volleybal. Onder zijn leiding werden in 1990 en 1991 aan de west- en oostzijde van het clubgebouw nieuwe vleugels gebouwd, omdat deze niet onderheide gedeelten zakten en losraakten van het geheide deel. En natuurlijk was het Piet Kok die het geheel technisch leidde.Voorzitter van de Berg lanceerde nog een plan voor het realiseren van een eigen Sporthal op het complex Noorddammerweg, maar dat kwam nooit tot realisering.Een technisch hoogstandje voor de oudste afdeling van de sportvereniging de afdeling Voetbal was de promotie naar de 2e klas KNVB in 1992, maar het verblijf in deze klasse heeft niet zo lang geduurd.Dit zijn enkele grepen uit de veelbewogen geschiedenis van RODA’23 ‘23 waarbij opvalt dat heel veel leden met toewijding en gedrevenheid veel werk hebben verricht om zo’n grote vereniging draaiende te houden.Ik wil dit stukje geschiedschrijving dan ook besluiten met dank aan deze ontelbare werkers die RODA’23 ‘23 groot hebben gemaakt en het ook als een eer zullen beschouwen dat enige bouwstenen van deze geschiedenis zijn opgenomen in het archief van Amstelveen.
Verantwoording.
Bij het beschrijven van een archief van een sportvereniging met meerdere afdelingen ben je afhankelijk van de stukken die de diverse secretarissen hebben bewaard en geordend en weer aan hun opvolgers hebben overgedragen. Ik ben tot de conclusie gekomen dat er heel veel stukken verloren zijn gegaan, want hoewel de periode 1923 - 1993 doet vermoeden, dat er ook over de eerste jaren stukken aanwezig zijn, moet worden gesteld dat zulks niet het geval is. Pas over de periode van na de Tweede Wereldoorlog zijn stukken enigszins systematisch bewaard gebleven.Gelukkig kon ik beschikken over een gedrukt cluborgaan, dat werd uitgegeven in de jaren 1943-1946. Daarin wordt door J. Blesgraaf de geschiedenis van RODA’23 beschreven vanaf de oprichting tot het jaar 1944.Natuurlijk is deze geschiedenis subjectief beschreven, maar dat gebeurt meestal, maar voor RODA’23 zijn daar belangrijke feiten uit te herleiden. Zo bijvoorbeeld de oprichtingsdatum van 31 augustus 1923. Dat is toen samengevallen met de koninginnefeesten, want Koningin Wilhelmina was toen 25 jaar vorstin en dat werd in Amstelveen en naar ik aanneem in Bovenkerk uitbundig gevierd.Wat uit de stukken ook nadrukkelijk naar voren komt, is de wens van RODA’23 om in Bovenkerk gevestigd te blijven. Dat blijkt onder meer uit het oudste stuk dat in het archief is aangetroffen namelijk een brief d.d 29 juli 1939 van secretaris Toon van Rijt aan het gemeentebestuur van Nieuwer-Amstel. Dat wilde op het Schelpenpad aan de Ruyschlaan in Amstelveen een sportcomplex aanleggen, waar ook RODA’23 haar velden kon krijgen, maar RODA’23 wenste in Bovenkerk te blijven.Dat verlangen om in Bovenkerk te blijven komen we opnieuw weer tegen als RODA’23 in 1953 als gevolg van de oprukkende woningbouw gedwongen wordt het complex achter de Noorddammerlaan (terrein Blauwhoff) te verlaten. De gemeente Nieuwer-Amstel had RODA’23 graag aan de Janselaan gehuisvest, maar RODA’23 koos voor de Noorddammerweg in Bovenkerk. (zie stuk nr. 128)De geschiedenis herhaalt zich want in 1986 is er sprake van plannen om woningen op het sportveldencomplex aan de Noorddammerweg te bouwen. RODA’23 loopt massaal te hoop en wanneer zij dan schoorvoetend aan verplaatsing zuidwaarts denkt, keert het tij zich in 1988 en kan RODA’23 op de huidige stek blijven. RODA’23 heeft de vestiging in Bovenkerk dus steeds moeten bevechten!Wat ook uniek is, dat is de structuur van een omni-vereniging, die in 1956 gestalte kreeg en nog steeds functioneert. (zie stuk nr. 11.) Buiten de stukken van het bestuur van de vereniging tot 1956 en daarna van het hoofdbestuur, zijn in deze inventaris ook stukken beschreven van de afdelingen voetbal, handbal, tafeltennis, turnen, volleybal en biljarten, maar helaas is er ook veel verloren gegaan.Opmerkelijk is bovendien de grote zelfwerkzaamheid van haar leden waardoor zij enorme uitbreidingen van het clubgebouw heeft gerealiseerd met een minimum aan kosten. De grootste uitbreiding was die van 1974-1976.Het historisch besef is in de vereniging altijd heel groot geweest. Dat blijkt o.m aan de bijzondere aandacht die werd besteed aan de vieringen van de jubilea bij welke gelegen heden er altijd een uitgave verscheen waarin de geschiedenis tot dan toe werd belicht. Onder hoofdstuk VIII Verenigingsjubilea vindt u dat terug.Zeker het 30-jarig bestaan werd groots gevierd maar dat viel dan ook samen met het in gebruik nemen van nieuwe velden en een nieuw clubhuis aan de Noorddammerweg. Als bijzonderheid kan daaraan worden toegevoegd dat veel in Bovenkerk wonende journalisten van de Volkskrant hun medewerking daaraan verleenden en het daarmee uittilden boven de gebruikelijke jubileumvieringen.(zie stukken onder nr. 109)Deze inleiding wil ik besluiten met een woord van dank aan de medewerkers van het Gemeente Archief van Amstelveen die me in de gelegenheid hebben gesteld in alle rust de voor handen zijnde stukken te beschrijven en die een aantal meters archiefruimte beschikbaar hebben gesteld om het RODA’23 archief in de gemeentelijke collectie op te nemen.Ik hoop dat ik met de beschrijving van deze stukken heb kunnen bijdragen aan het levend houden van de geschiedenis van de RKSV R.O.D.A. ‘23.Amstelveen,
mei 2003
Wiet Josso
R.K.S.V. RODA '23
Noorddammerweg 48c
1187 ZT Amstelveen